ബോളിവുഡിന്റെ കൊട്ടാരം വിദൂഷകന്‍

ബോളിവുഡിന്റെ വിദൂഷകനാണ് നസിറുദ്ദീന്‍ ഷാ. അന്ധമായി പിന്തുടരുക എന്നര്‍ത്ഥമുള്ള ബോളിവുഡ് എന്ന പദം അപകീര്‍ത്തിപ്പെടുത്തുന്നതാണെങ്കിലും ഹിന്ദി സിനിമാലോകം അതേറ്റെടുക്കുകയായിരുന്നു. നസിറുദ്ദീന്‍ ഷായുമായി തട്ടിച്ച് നോക്കുമ്പോള്‍ ഹിന്ദി സിനിമാലോകത്തെ എല്ലാവരും രണ്ടാം സ്ഥാനത്താകാന്‍ ഒരുപാട് കാരണങ്ങളുണ്ട്. എല്ലാവരും ഗ്ലാമറിന് പിന്നാലെ പോകുമ്പോള്‍ നസിറുദ്ദീന്‍ ഷാ അതില്‍ നിന്നും വ്യത്യസ്തമായാണ് സഞ്ചരിക്കുന്നത്. നന്നായി വായിക്കുന്ന ഒരാളാണദ്ദേഹം. മാത്രമല്ല, ഇന്ത്യയിലെ തെരുവുകളെക്കുറിച്ചെല്ലാം അദ്ദേഹത്തിന് നല്ല ധാരണയുണ്ട്. 65 വയസ്സായെങ്കിലും അദ്ദേഹത്തിന് ഇപ്പോഴും യുവത്വം തോന്നുന്നത് വിദ്യാബാലന്റെ കൂടെ ഒരുപാട് സിനിമകളില്‍ ഒരുമിച്ച് അഭിനയിച്ചത് കൊണ്ടല്ല. മറിച്ച്, പുതിയ അഭിനയപാടവങ്ങള്‍ പഠിക്കാനും വെല്ലുവിളി ഉയര്‍ത്തുന്ന കഥാപാത്രങ്ങളെ സ്വീകരിക്കാനുമുള്ള ധൈര്യം കൊണ്ടാണ്.

നസിറുദ്ദീന്‍ ഷായുടെ ഓര്‍മ്മക്കുറിപ്പായ And then one day  എന്ന പുസ്തകം പറയുന്നത് സ്വാതന്ത്ര്യം കിട്ടി ഒരു വര്‍ഷത്തിന് ശേഷം ജനിച്ച  ഒരു സിവില്‍ സെര്‍വന്റിന്റെ മകനെക്കുറിച്ചാണ്. സകൂള്‍ വിദ്യാഭ്യാസത്തോടുള്ള വിരക്തി കാരണം ചെറുപ്പത്തില്‍ തന്നെ നാടകത്തിലേക്ക് തിരിഞ്ഞ ഷായെയാണ് നാം പുസ്തകത്തില്‍ കാണുന്നത്. അഭിനയമാണ് തന്റെ മേഖലയെന്ന് മനസ്സിലാക്കിയ ഷാ എല്ലാ വിധ പ്രയാസങ്ങളെയും നേരിട്ട് കൊണ്ട് ആ മേഖലയിലേക്ക് കാലെടുത്തു വെക്കുകയായിരുന്നു. ഒരു റെബലായി നിലകൊള്ളുക എന്നതായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റെ രീതി. തന്റെ സ്‌കൂള്‍ ജീവിതത്തിന്റെ തുടക്കത്തില്‍ തന്നെ അദ്ദേഹം പുകവലിക്കാന്‍ തുടങ്ങിയിരുന്നു. കോളേജ് ജീവിതക്കാലത്ത്  വേശ്യാലയങ്ങള്‍ സന്ദര്‍ശിക്കുന്നത് അദ്ദേഹം പതിവാക്കിയിരുന്നു.  ഫിലിം സ്‌കൂളില്‍ വെച്ച് ഒരുപാട് സമരങ്ങള്‍ അദ്ദേഹം നടത്തുകയുണ്ടായി.

ഒരു റെബലായി നിലനില്‍ക്കുന്നത് കൊണ്ടാണ് അദ്ദേഹത്തിന് ബോളിവുഡിലെ വിദൂഷകനാകാന്‍ കഴിയുന്നത്. എന്നാല്‍ ബച്ചന്‍മാരോടും ഖാന്‍മാരോടുമുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ എതിര്‍പ്പ് അവരുടെ കരിയറിനോടുള്ള അസൂയ കൊണ്ടല്ല. നാടകമായിരുന്നു ഷായുടെ പ്രധാനപ്പെട്ട മേഖല. ‘ സിനിമ നിങ്ങളെ പിടിച്ച് വെക്കുന്നു. ഒരു പാത്രത്തിലുള്ള എല്ലാം അത് നിങ്ങളെക്കൊണ്ട് ഭക്ഷിപ്പിക്കുന്നു. അതിന്റെ ജാലകവിദ്യ നിങ്ങളെ സ്വപ്‌നസമാനമായ  ഒരവസ്ഥയിലേക്കെത്തിക്കുന്നു. എന്നാല്‍ നിങ്ങളുടെ സങ്കല്‍പ്പങ്ങളെ ഉത്തേജിപ്പിക്കുന്ന ഒരു ലോകത്തേക്കാണ് നാടകം നിങ്ങളെ കൊണ്ടുപോകുന്നത്. അവിടെ നിങ്ങളുടെ തീരുമാനങ്ങളെല്ലാം കരുത്തുള്ളതാണ്. അങ്ങനെ നിങ്ങളുടെ ആനന്ദങ്ങള്‍ വര്‍ധിക്കുന്നു’. സെലബ്രിറ്റിയെക്കുറിച്ച് അദ്ദേഹം വല്ലാതെ ആശങ്കാകുലനാവാതിരിക്കാനുള്ള കാരണം അഭിനയത്തെക്കുറിച്ച് മാത്രം ചിന്തിക്കുന്നത് കൊണ്ടാണ്. മാത്രമല്ല, സ്റ്റാര്‍ഡം വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്ന എല്ലാം അദ്ദേഹം അവഗണിക്കുന്നു. അവാര്‍ഡുകള്‍, സമ്പത്ത്, സെലബ്രിറ്റി സ്റ്റാറ്റസ് തുടങ്ങിയ ഒന്നിനെയും അദ്ദേഹം വകവെക്കുന്നില്ല. ‘ ഞാനെല്ലാ തരം അവാര്‍ഡുകളെയും വെറുക്കുന്നു. പ്രത്യേകിച്ച്, അങ്ങോട്ടുമിങ്ങോട്ടും കൊണ്ടും കൊടുത്തും വര്‍ഷം തോറും നടക്കുന്ന ഉല്‍സവങ്ങളെ.

പിന്നെ എന്ത് കൊണ്ടാണ് അദ്ദേഹം ബച്ചന്‍മാരെയും ഖാന്‍മാരെയും പോലെ ഒരുപാട് സിനിമകളില്‍ അഭിനയിച്ചതെന്ന് നമുക്ക് ചോദിക്കാവുന്നതാണ്. നല്ല കഴിവുള്ളവരെപ്പോലും കാശുണ്ടാക്കുന്ന കോമാളികളാക്കുന്ന ഈ സിനിമാവ്യവസായത്തില്‍ നിന്ന് എന്ത് കൊണ്ടാണ് അദ്ദേഹം വിട്ട് നില്‍ക്കാഞ്ഞത് എന്നത് പ്രസക്തമായ ഒരു ചോദ്യമാണ്. ഒരു കൊട്ടാരം വിദൂഷകനില്‍ ഉണ്ടായിരിക്കേണ്ട വളരെ പ്രധാനപ്പെട്ട ഒരു ഗുണമായ ആത്മവിമര്‍ശനം അദ്ദേഹത്തില്‍ ഇല്ലാത്തത് കൊണ്ടാണിത്.( ചുരുങ്ങിയ പക്ഷം പുസ്തകത്തിലെങ്കിലും)  ഹിന്ദി സിനിമാലോകത്തിന്റെ അടിത്തറയിലിരുന്നുകൊണ്ടാണ് അദ്ദേഹം മറ്റുള്ളവരെ ആക്രമിക്കുന്നത്. എന്നാല്‍ ആ അടിത്തറ നിലനില്‍ക്കുന്നത് താന്‍ ആക്രമിക്കുന്ന സിനിമാവ്യവസായത്തിന്റെ ചെളിക്കുണ്ടിലാണെന്ന് അദ്ദേഹം മനസ്സിലാക്കുന്നില്ല. ഞാന്‍ നിന്നേക്കാള്‍ കേമനാണെന്ന ഒരു ഭാവമാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ വിമര്‍ശനത്തില്‍ നിഴലിക്കുന്നത്. പലയിടങ്ങളിലും വൈരുദ്ധ്യപൂര്‍ണ്ണമായ നിലപാടാണ് അദ്ദേഹം സ്വീകരിക്കുന്നത്.

ഒരു ആത്മവിമര്‍ശകനാകേണ്ട ഒരുപാട് ജീവിതമേഖലകളിലൂടെ അദ്ദേഹം കടന്ന് പോയിട്ടുണ്ട്. താന്‍ വഹിച്ച പങ്കിനെക്കുറിച്ചാലോചിക്കാതെ തന്റെ ഭാര്യയെ മുസ്‌ലിം മതമൗലികവാദി എന്നാക്ഷേപിക്കുന്ന ഷായുടെ സമീപനമാണ് അതിലേറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ടത് എന്നാണ് ഞാന്‍ മനസ്സിലാക്കുന്നത്. സ്വന്തം ഭാര്യ പ്രസവിക്കാന്‍ കിടക്കുമ്പോള്‍ അവരെ സന്ദര്‍ശിക്കാതെ വേശ്യാലയങ്ങളില്‍ കയറിയിറങ്ങുന്ന ഒരാളെ ഒഴിവാക്കി പകരം മതമൗലികവാദിയെ ഭര്‍ത്താവായി സ്വീകരിച്ചെങ്കില്‍ ആ ഭാര്യയെ കുറ്റം പറയാനാവില്ല. എന്തായാലും ആത്മവിമര്‍ശനം ഷായുടെ കലഹത്തെ കൂടുതല്‍ മൂര്‍ച്ചയുള്ളതും പ്രയോജനമുള്ളതുമാക്കുമായിരുന്നു എന്ന കാര്യം തീര്‍ച്ചയാണ്.